Bệnh hạt cơm (Mụn cóc)

Bệnh gặp ở mọi giới và mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, thường gặp nhất ở tuổi lao động .Ở những người suy giảm miễn dịch , tỉ lệ mắc bệnh cao hơn .

Virus có mặt ở nhiều nơi trong môi trường sống, đặc biệt ở bể bơi, nhà tắm công cộng và phòng tập thể thao. Sư lây nhiễm HPV có thể là do tiếp xúc trực tiếp giữa người với người qua da bị xây sát hoặc qua các vật dụng trung gian như giầy, dép hay các vật dụng.

Bệnh không gây chết người nhưng có thể gây đau, khó chịu làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Một tỉ lệ nhỏ ( khoảng 20% ) bệnh có thể tự khỏi sau một thời gian bệnh tiến triển, còn lại phải dùng phương pháp điều trị.  Điều trị hạt cơm còn gặp nhiều khó khăn vì chưa có thuốc đặc hiệu, có nhiều phương pháp loại bỏ hạt cơm nhưng hiệu quả nhất hiện nay là sử dụng Laser CO2

Căn nguyên gây bệnh

Human Papilloma Virus thuộc họ Papova virus

Papiloma virus gây bệnh ở lớp biểu bì của da ở người và rất nhiều loài động vật. Khi xâm nhập vào các tế bào biểu bì, virus có thể tồn tại lâu (2 đến 9 tháng) không có các triệu chứng lâm sàng. Cho đến nay, có khoảng trên 100 type đã được xác định và được chia thành 3 nhóm:

• Type gây bệnh da ( type 1, 2, 3, 4)
• Type gây bệnh ở niêm mạc sinh dục ( type 6, 11, 16, 18)
• Type gây loạn sản biểu bì dạng hạt cơm ( type 5 , 8).

Một số type virus có thể gây ung thư như type 16, 18 được cho là nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung.

Triệu chứng lâm sàn

Tùy theo type virus bị nhiễm, vị trí và sự đáp ứng của vật chủ đồ với nhiễm virus mà biểu hiện lâm sàng với các hình thái khác nhau. Hạt cơm có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào của cơ thể, hay gặp nhất là ở bàn tay, bàn chân

1. Hạt cơm thông thường (Common warts)

Hạt cơm thông thường chiếm tỷ lệ cao nhất 58-70% trong tổng số bệnh hạt cơm. Ban đầu thường là những sẩn nhỏ bằng hạt kê, màu da. Sau vài tuần hoặc vài tháng, các thương tổn lớn dần, nổi cao, có hình bán cầu, bề mặt sần sùi thô ráp, dày sừng với nhiều kích thước khác nhau. Các thương tổn rải rác hoặc thành dải, đám hay gặp ở mu bàn tay, mu bàn chân, ngón tay, ngón chân, quanh móng, da đầu.

2. Hạt cơm bàn tay, bàn chân (palmo-plantar warts)

Hạt cơm ở bàn tay, bàn chân thường đa dạng. Điển hình là các sẩn, kích thước từ 2-10mm, bề mặt xù xì làm mất những đường vân trên bề mặt. Tổn thương sắp xếp riêng rẽ hoặc tập trung thành đám ở những vùng tỳ đè, quanh móng được gọi là hạt cơm thể khảm. Đôi khi biểu hiện của hạt cơm chỉ là sẩn nhẵn, bằng phẳng với mặt da, màu vàng đục hoặc màu da. Đôi khi sẩn xù xì có gai nhỏ và lõm ở giữa.

Khi dùng dao mổ cắt bỏ hết phần dày sừng thấy bên dưới là một mô màu trắng trên có các chấm đen. Biểu hiện đó là do hiện tượng tắc các mạch máu nhỏ ở lòng bàn chân tạo nên. Đây là dấu hiệu có giá trị giúp chẩn đoán phân biệt giữa hạt cơm với những bệnh khác khu trú ở lòng bàn chân như chai chân hay dày sừng bàn tay bàn chân khu trú.

Bệnh nhân có thể có triệu chứng đau khi ấn nhất là khi đi lại. Nhiều trường hợp bệnh nhân rất đau và không thể đi lại được.

3. Hạt cơm phẳng (verruca plana)

Hạt cơm phẳng chiếm 24-34% tổng số hạt cơm, thường gặp ở tuổi đang đi học.

Thương tổn là những sẩn hơi nổi cao trên mặt da, bề mặt thô giáp, kích thước nhỏ từ 1 đến 5mm, hình tròn hay hình đa giác, mày da hay thẫm màu, ranh giới rõ đứng riêng rẽ hay thành đám, đôi khi thành dải (dấu hiệu Koebner). Về số lượng đôi khi chỉ có một vài thương tổn nhưng có những trường hợp lan tỏa có tới vài trăm thương tổn. Vị trí hay gặp ở vùng da hở nhất là ở mặt, cánh tay và thân mình, đôi khi có ngứa làm ảnh hưởng, đến thẩm mỹ, lao động và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

4. Hạt cơm ở niêm mạc (Mucosal warts)

Hạt cơm vùng hậu môn sinh dục (sùi mào gà; ano-genital warts, condyloma acuminata) được xếp vào nhóm các bệnh lây truyền qua đường tình dục do các HPV có ái tính với tế bào sừng vùng sinh dục hậu môn,.

Bệnh lây nhiễm do quan hệ tình dục không an toàn với người mắc bệnh. Biểu hiện trên lâm sàng là các sẩn màu hồng nhạt hay màu trắng, mềm, đôi khi có cuống, xòe rộng ra giống mào con gà, hay giống súp lơ, không đau, không ngứa, không thâm nhiễm, tập trung thành đám.

Ngoài tổn thương ở vùng bán niêm mạc, nhiều trường hợp bệnh nhân có các tổn thương ở âm đạo, cổ tử cung, niệu đạo và trực tràng.

Môi trường ẩm ướt, điều kiện vệ sinh kém là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển nhanh và dễ tái phát.

Tổn thương ở niêm mạc miệng, họng thường hay gặp ở trẻ sơ sinh, bị lây nhiễm từ người mẹ bị mắc bệnh trong quá trình chuyển dạ, hoặc ở những người có quan hệ tình dục miệng-sinh dục. Việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng và xét nghiệm PCR xác định sự hiện diện của virus. Nhìn chung, hạt cơm ở niêm mạc miệng, họng và đường hô hấp trên cần được điều trị sớm, giám sát thường xuyên để phòng tránh tái phát.

Điều trị

Có nhiều phương pháp diều trị, tùy vị trí, mức độ bệnh, thể bệnh mà sử dụng một hoặc kết hợp các phương pháp điều trị:

• Thuốc bôi tại chỗ : như mữ Salixilics, Diofilm, Acid Trichloracetic….
• Thuốc tiêm : Interferon
• Điều trị bằng thủ thuật : Nitơ lạnh và thông dụng và cũng hiệu quả hiện nay là điều trị bằng, Laser Fractional, Laser CO2   ......

Hiện nay Phòng khám chuyên khoa Da liễu 280 Nguyễn Trãi, Phường Tân Sơn, Thành phố Thanh Hóa đang sử dụng Laser Fractional điều trị hiệu quả bệnh mụn cơm.